"A realidade criminal sempre vai ir por diante da norma xurídica"
Carlos Suarez-Mira-Rodriguez, maxistrado-xuíz e ponente do curso "Novo Estatuto do Investigado e réxime xurídico das medidas de investigación tecnolóxicas" na extensión de Ferrol.
Licenciado en Dereito pola Universidade de Santiago de Compostela (1989) e Doutor en Dereito pola Universidade de Vigo (1994), exerceu a docencia e investigación xurídicas desde 1991 nas Universidades de Valencia e Vigo e, desde 1998 ata 2011 como profesor titular de Universidade na área de Dereito Penal da Facultade de Dereito da Universidade da Coruña.
O 21 de Marzo de 2011 tomou posesión da súa praza como maxistrado-xuíz do Xulgado de Instrución nº 2 de Ferrol (con competencia en violencia sobre a muller) tras ingresar na carreira xudicial pola quenda de xuristas de recoñecida competencia co número 1 da súa promoción. Desde o 23 de setembro de 2014 ata o 18 de outubro de 2015 estivo destinado no Xulgado do Penal nº 2 de Ferrol. Desde o 19 de outubro de 2015 áchase destinado en comisión de servizos na Audiencia Provincial da Coruña, Sección 2ª, orde penal.
Foi secretario do Instituto de Criminología da Universidade de Valencia durante o Curso 1991/92, vicedecano da Facultade de Dereito da Universidade da Coruña (Xuño 1999-Febreiro 2005) e director do Departamento de Dereito Público da Universidade da Coruña (2005). Profesor-titor da Universidade Nacional de Educación a Distancia, UNED, desde 1993 ata a actualidade.
Maxistrado suplente do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (1995-1999) e da Audiencia Provincial da Coruña (2000-2005, e 2009-2011).
Director xeral do Centro de Estudos Xudiciais e Seguridade Pública de Galicia, CEXESGA, (Setembro 2005-Xaneiro 2007), director xeral da Academia Galega de Seguridade Pública, AGASP, (Xaneiro 2007-Xaneiro 2008) e director da Escola Galega de Administración Pública, EGAP, (Febreiro 2008-Abril 2009), organismos autónomos da Xunta de Galicia.
Autor de dous manuais de Dereito Penal (Parte Xeral e Parte Especial), monografías e artigos sobre diversas cuestións de Dereito Penal (imputabilidad, circunstancias modificativas da responsabilidade criminal, causas de exclusión da pena, delitos contra a vida, administración de xustiza, liberdade e indemnidad sexuais, dereito electoral, medio ambiente, etc.). Numerosas conferencias sobre a materia. Organizador de diversos eventos científicos. Membro da Asociación Internacional de Dereito Penal.
Columnista en diversos medios de comunicación.
Participación en diversos proxectos de investigación subvencionados polo Ministerio de Educación e a Xunta de Galicia. Membro do Equipo de Investigación "ECRIM, Criminalidade e Xustiza Penal no século XXI", da Universidade da Coruña.Varias estancias de investigación en Universidades de Italia e Alemaña (Bolonia, Friburgo de Brisgovia, Perugia e Catania).
Nesta Universidade e só durante o curso pasado reuniu ao redor de 600 asistentes distribuídos en 5 cursos: dúas edicións de "Delitos contra a Seguridade Viaria", "Tráfico de drogas. Aspectos policiais e penais", "Medios de investigación penal e limitación de dereitos" e "A violencia de xénero. Aspectos policiais e xudiciais". A próxima cita será os días 25 e 26 de febreiro, na extensión da UNED A Coruña en Ferrol, e onde falará do "Novo Estatuto do Investigado e réxime xurídico das medidas de investigación tecnolóxicas".
P.- A recente Lei Orgánica 13/2015, do 5 de outubro, modifica a Lei de Enjuiciamiento Criminal, con obxecto de fortalecer as medidas procesuais e regular as medidas de investigación tecnolóxicas. Sr. Suárez-Mira, como valora o actual texto modificativo, é positivo e facilita o procedemento?
R.- Sen dúbida constitúe un avance notable, posto que ata agora a LECRIM apenas regulaba o uso das medidas de investigación que implican o uso das novas tecnoloxías como as redes informáticas, as comunicacións telefónicas e telemáticas, os dispositivos electrónicos para captar e gravar comunicacións, os dispositivos de seguimento de obxectivos, etc. Existía unha certa inseguridade xurídica ante a falta dunha normativa clara que dese unha cobertura legal específica ás actuacións policiais, o cal viña emendando a través dunha xurisprudencia bastante creativa.
P.- O certo é que a realidade tecnolóxica, parece que tomaba a dianteira á Lei de Enjuiciamiento Criminal, fronte ás novas formas de delincuencia. Que era prioritario abordar antes deste texto modificativo?
R.- A realidade criminal sempre vai ir por diante da norma xurídica. Precisamente esta ha de ir modificándose e adaptándose aos progresos daquela con axilidade suficiente para non quedar petrificada e infradotada cuns instrumentos legais incapaces de facer fronte aos retos que a delincuencia moderna expón á sociedade. Aínda que a LECRIM (nada en 1882) é susceptible de mellora e actualización en moitos dos seus aspectos, creo que se empezou por un dos máis necesitados de mellora, que é o da regulación das medidas de investigación tecnolóxicas.
P.- En que outros ámbitos era necesaria esta reforma legal?
R.- O era nunha importante cuestión que presentaba contornos escuros e suscitaba moitas queixas por parte dos avogados, como era o réxime do investigado-detido en dependencias policiais, onde o letrado tiña unha certa sensación de convidado de pedra e parecía non quedar ben gornecido o dereito de defensa. Agora con claridade conságrase o dereito do detido a designar avogado co que poderá entrevistarse reservadamente, mesmo antes de que se lle reciba declaración pola policía, o fiscal ou a autoridade xudicial. Digamos que a nivel xeral potenciouse o dereito de defensa conforme a normativa europea.
P.- Unha vez aprobado e implementado é realmente solvente á realidade procedimental?
R.- Só o tempo dirao. En principio gañouse en claridade, aínda que hai cousas mellorables, e existe unha ampla regulación legal onde unicamente había silencio. Pero a eficacia do proceso non é só cuestión de boas leis, senón de recursos humanos suficientes e medios materiais apropiados. Con pouco máis de 5.000 xuíces e maxistrados para resolver os case 8 millóns de asuntos penais que ingresan cada ano, unhas forzas e corpos de seguridade cun decreciente número de efectivos e medios materiais obsoletos é un verdadeiro milagre que o sistema policial/xudicial non só mantéñase en marcha senón que sexa exemplo para outros países. Pero ese sobreesforzo que leva a cabo quen traballa nel non pode ser eterno nin gratuíto. O investimento no sistema de xustiza é paupérrima e indigna dun país do tamaño e a importancia económica e estratéxica de España e debe ser urxentemente corrixida polo goberno de quenda, que é quen debe proporcionar os medios necesarios.
P.- Sr. Suárez-Mira, cada curso que se organiza na UNED de Ferrol e no que está Ud. como conferenciante é un éxito de participación, unha edición tras outra. Os datos mencionados anteriormente falan por si sós. Cal é o perfil de asistentes a estes cursos: alumnos, avogados en exercicio, membros de Forzas e Corpos de Seguridade?
R.- A verdade é que hai un pouco de todo (alumnos de Dereito, tanto da UNED como doutras universidades, avogados e interesados en xeral), pero sen dúbida o colectivo máis amplamente representado é o as forzas e corpos de seguridade (policía local, nacional e garda civil). De feito, moitos dos cursos que impartín son resposta a suxestións temáticas dalgúns dos seus integrantes. Ademais, os cursos están homologados pola Academia Galega de Seguridade Pública, o cal representa unha vantaxe adicional. Trato de facelos amenos e prácticos e de provocar a participación activa dos alumnos (tanto presenciais como vía streaming), o cal favorece unha mellor comprensión e integración dos coñecementos no desempeño profesional de quen dun ou outro modo están chamados a aplicar as normas xurídicas. O balance creo que é positivo e non teño dúbidas de que o éxito dos cursos ten moito que ver coa implicación dos alumnos no desenvolvemento das sesións.
Máis información do curso aquí.
------------------------~()~-----------------------
Síguenos en:
