"Daba a sensación que mentres se ían sucedendo os espectaculares achados durante a escavación, en lugar de achegar estes novas claves para unha adecuada interpretación do monumento, en realidade xeraban aínda máis interrogantes"
Enrique Jorge Montenegro Rúa, doutor en Prehistoria e Arqueoloxía, falará de Santa Eulalia de Bóveda o próximo 18 de abril.
Enrique Jorge Montenegro Rúa, doutor en Arqueoloxía pola Universidade Autónoma de Madrid, estará á fronte da conferencia "Santa Eulalia de Bóveda como monumento funenario romano", na sede da UNED A Coruña, o próximo 18 de abril. Actividade enmarcada dentro do Ciclo de conferencias e visitas que organiza a Delegación de alumnos do Centro Asociado, pode seguirse no propio Centro. Montenegro ofrece un avance do contido do seu relatorio:
"No mes de xuño de 2016 cumpriranse noventa anos do descubrimento oficial do monumento soterrado de Santa Eulalia de Bóveda en Lugo. Aínda que xa fora localizado por José María Penado, párroco do lugar, doce anos antes dese momento, en 1914. A importancia do achado evidenciábase pola presenza dun espazo abovedado decorado con fermosas pinturas. Nelas xa se destacaba o seu naturalismo ao poder distinguir diferentes especies de aves dispostas nunha contorna vexetal, entre plantas, flores e froitos.
A Comisión de Monumentos Histórico-Artísticos de Lugo encomendou ao vogal da Xunta Directiva, Luís López-Martí, a dirección dos traballos de escavación, onde se foi constatando, ademais da calidade das súas pinturas murais, a singularidade da construción e a espectacularidade e orixinalidade dos diferentes elementos ornamentais. Debido á evidencia de atoparse ante un gran descubrimento arqueolóxico, estas actuacións pasarían a ser supervisadas e financiadas desde a Xunta Superior de Escavacións a través do eminente historiador de arte e arqueólogo Manuel Gómez-Moreno, catedrático da Universidade Central (actual Universidade Complutense de Madrid).
Pero, se non hai dúbida en canto o extraordinario do descubrimento, outra cousa ben distinta foi determinar cuestións básicas como cando foi creado e por que (ou para que). Así, daba a sensación que mentres se ían sucedendo os espectaculares achados durante a escavación, en lugar de achegar estes novas claves para unha adecuada interpretación do monumento en realidade xeraban aínda máis interrogantes.
O propio Luís López-Martí, que o atribuía a un templo cristián primitivo, alude a esta problemática nunha pequena monografía que publicou en 1934 sobre Santa Eulalia de Bóveda. Nela expón as diversas opinións que respecto diso suscitaron diversos estudiosos da época: templo pagán con culto a deuses pagáns, edificio romano dedicado ao culto cristián, edificio romano aproveitado para igrexa priscilianista, edificio romano dedicado ás ninfas e templo visigodo".
O pasado 21 de xaneiro Montenegro defendeu unha tese doutoral sobre o monumento lucense titulada "Santa Eulalia de Bóveda, estudo histórico-arqueolóxico e proposta interpretativa do monumento e a súa contorna" na que se expoñían, entre outras cuestións de especial interese, os argumentos que lle atribúen unha funcionalidade funeraria.
En palabras do relator, "esta hipótese xa fora recollida en 1935 polo arqueólogo e historiador de arte alemá Helmut Schlunk que percibiu no edificio de Santa Eulalia de Bóveda características arquitectónicas conformadas nalgúns dos monumentos funerarios do Mediterráneo oriental, concretamente no sur de Rusia e en Siria; á vez, observaba nalgúns relevos da fachada representacións iconográficas relacionadas con estetipo de simboloxía.
Tras o achado de Manuel Chamoso, quen localizou dun particular estanque de auga baixa o pavimento marmóreo, Helmut Schlunk desestimaría a orixe sepulcral do monumento asumindo que se atopa ante un antigo santuario asociado a unha fonte medicinal. Esta hipótese dun ninfeo romano posteriormente cristianizado sería xeralmente aceptada desde os anos cincuenta ata hoxe en día.
Pero nos anos oitenta Jaime Delgado xa afirmou que unha proposta funeraria non debe ser invalidada pola mera presenza no monumento dun estanque de auga. Esta era necesaria tanto para o saneamento do sepulcro como para os diferentes ritos que ao longo dos anos efectuábanse en conmemoración dos falecidos".
Na conferencia do 18 de abril, expoñeranse os resultados dun pormenorizado estudo no que se vincula a arqueoloxía funeraria, co xacemento de Santa Eulalia de Bóveda. Para evidencialo detallaranse diversos aspectos respecto diso tanto desde o punto de vista arquitectónico como das diferentes mostras decorativas conservadas en distintos bajorrelieves e en pintura mural. Revisións arqueolóxicas e historiográficas exhaustivas do monumento, así como a procura de paralelos que facilitasen a identificación de solucións arquitectónicas e iconográficas presentes nel. Todo iso penetrándose nos principios artísticos e ideolóxicos da antigüidade clásica tendo sempre presente as súas fontes históricas e literarias.
Por tanto, o vindeiro luns presentaranse os argumentos que definirían a Santa Eulalia de Bóveda desde un punto de vista histórico, arqueolóxico e artístico como un suntuoso sepulcro romano onde o programa simbólico e iconográfico existente, podería estar a evidenciar que no seu interior foron depositados os restos mortais dun iniciado dionisíaco, polo menos no referente ao seu morador principal.
------------------------~()~-----------------------
Primeira Imaxe: interior de Santa Eulalia de Bóveda. Fonte: Enrique Montenegro. Segunda e terceira imaxe: á esquerda detalle da decoración pictórica de Santa Eulalia de Bóveda xunto a un deseño similar pertencente á curiosamente denominada Tumba dos dous galos, século II (Wadi Qweilbeh, Jordania). Fonte: Enrique Montenegro e Alix Barbet (respectivamente). Cuarta e quinta imaxe: á esquerda parte dun pedestal vegetal de Santa Eulalia de Bóveda e motivos equivalentes dun relieve funerario da Tumba dos Haterios, século I (Museos Vaticanos, cidade do Vaticano). Fonte: Enrique Montenegro.
------------------------~()~-----------------------
Síguenos en:
